klasztor:
  * HISTORIA ZGROMADZENIA * ŚW. URSZULA LEDÓCHOWSKA
 
nasze dzieła:
  * ŚWIETLICA * KATECHEZA
 
dom pomocy społecznej:
  * INFORMACJE * HISTORIA DOMU * ZASADY PRZYJĘCIA * OFERTA * GALERIA * KONTAKT
 
zabytki:
  * KLASZTORU * KOŚCIOŁA
 
inicjatywy:
  * RATUJMY KLASZTOR! * PLENER MALARSKI * JARMARK URSZULAŃSKI * REMONT
 
materiały archiwalne:
  * CHÓR * ZDJĘCIA ARCHIWALNE
 
linki:
  * URSZULANKI SJK * DOM ŚWIATEŁKO * URSZULANKI NA ŚWIECIE - BLOG
 
kościół:
  * HISTORIA * UROCZYSTOŚCI * LUDZIE
       

 



sygnaturka


portal

 

Architektura kościoła
Kościół wzniesiony został w stylu gotyckim. Jest budowlą jednonawową, z prezbiterium nieco przesuniętym na południe od osi nawy i węższym niż nawa. Zgodnie z zasadami budowlanymi dominikanów nie ma wieży, tylko barokową sygnaturkę z baniastym hełmem.

Pochodzi ona z czasów przebudowy po pożarze w XVIII wieku. Z zewnątrz kościół jest oszkarpowany. Szkarpy kościelne, przerabiane i wzmacniane, starodawne i nowoczesne, prawie każda inna. Widać w nich cegły z różnych epok: średniowieczne - duże i ciemne, nowoczesne - drobne i czerwone, a przy tym liche. Od strony południowej widoczne są na murze ślady po istniejącej niegdyś zakrystii. Na południowej ścianie nawy zachował się cenny XIII w. portal ostrołukowy, pierwotne wejście do kościoła. Zasługuje on na szczególną uwagę, ponieważ jest jednym z nielicznych wczesno gotyckich portali w Polsce. Jego osobliwością są monumentalnie zestawione wielokrotnie profilowane archiwolty, z których dwie składają się z ceramicznych trójliści Wejście to prawdopodobnie przestało funkcjonować w XVII wieku. Portal ten został częściowo zrekonstruowany w latach 1986 - 88. Odrzwia z cegły formowanej maja również kościoły dominikańskie w Sandomierzu i Poznaniu. Dominikanie podobno lansowali cegłę w budownictwie polskim, które przedtem było bądź drewniane, bądź budowane z kamienia.
Prezbiterium w kościele ma sklepienie kolebkowo - krzyżowe wsparte na konsolach z XVIII wieku. W nawie, nieco wyższej i szerszej od prezbiterium, sklepienie kolebkowe z lunetami na gurtach, wsparte na pilastrach. Pierwotnie sklepienie ceglane zastosowano tylko w partii chóru i zakrystii. Nawę pierwotnie przykrywał strop drewniany.  Prospekt organowy i rzeźby na nim (król Dawid i anioły: grający i śpiewający) z XVIII wieku. Mechanizm fundowany przez Stanisławę Horkową z Sieradza. Z obu stron prospektu organowego widoczne są odkrywki oryginalnych elementów gotyckich okien. Zamurowane trzy gotyckie okna widać również wyraźnie na północnej ścianie nawy. Ambona z XVIII wieku, dosyć bogato zdobiona. Na szczycie św. Dominik.

Pod daszkiem Duch Święty w promieniach.W prezbiterium i na łuku tęczy znajdują się cenne malowidła, wykonane w 1910 roku. Ich treść stanowią sceny z życia św. Jadwigi Królowej. Po prawej stronie, między oknami, św. Jadwiga modli się przed krucyfiksem na Wawelu. Po lewej stronie: św. Jadwiga i Jagiełło w rozmowie z komturami krzyżackimi, przepowiada im klęskę, św. Jadwiga pielęgnuje chorych, chrzest Litwy, św. Jadwiga oddaje klejnoty dla Akademii Krakowskiej, św. Jadwiga ujmuje się za pokrzywdzonymi upominając Palatyna Wielkopolski za jego ucisk poddanych słowami:, "Kto im łzy powróci?".

Na łuku tęczy od strony nawy namalowano na tle Giewontu apoteozę wskrzeszenia Polski. W tłumie przedstawionym na malowidle występują postacie historyczne i współcześni sieradzanie. Po prawej stronie: królowie, rycerstwo, duchowni na czele ze św. Stanisławem biskupem oraz chłopi i mieszczanie z Tadeuszem Kościuszką w sukmanie i z podniesionymi rękoma. Po lewej stronie dokładne podobizny: papieża, biskupa Stanisława Zdzitowieckiego, ks. proboszcza Wł. Mikołajewskiego i ks. Al. Brzezińskiego oraz rejenta Wł.Zdzitowieckiego, ks. proboszcza Wł. Mikołajewskiego i ks. Al. Brzezińskiego oraz rejenta Wł. Tymienieckiego, dr. Al. Murzynowskiego, dr. Józefa Stanisławskiego, dyr. Banku - Żychlewicza, urzędnika miejskiego Żdżarskiego, chórmistrza Matyi i Szczepańskiego. Na wewnętrznej stronie łuku tęczy scena nawiązująca do zjazdu szlachty odbytego w Sieradzu 28 marca 1383 roku, na którym zdecydowano o wyborze jednej z córek króla Ludwika, Jadwigi, na króla Polski. W chórze za ołtarzem są stalle z XVIII wieku, chociaż skromne, ale piękne w rysunku i bardzo praktyczne, z podstawą na lichtarz przy każdym miejscu. Szkoda, że nie dochowały się pulpity, księgi, szafki i inne niewątpliwie malownicze sprzęty, które wymienia stary inwentarz.

 

 

 

 


ambona (po prawej stronie); w tle odkrywki elementów gotyckich okien (po obu stronach organów)

św. Jadwiga i Jagiełło w rozmowie z komturami krzyżackim

łuk tęczy

stalle

 


Ołtarz główny

Wyposażenie kościoła
Ołtarz główny fundacji Ludwika Wężyka, kasztelana wieluńskiego został wzniesiony w 1718 roku w stylu barokowym, po odbudowie kościoła po pożarze. Ołtarz o bogatej dekoracji rzeźbiarskiej i ornamentowej usytuowany jest w prezbiterium. Oddziela on chór zakonny (za ołtarzem). Cała konstrukcja jest jednokondygnacyjna, którą po bokach ujmują dwie pary korynckich kolumn, na których spoczywają wielokrotnie łamane gzymsy. Kolumny łączy baldachim w kształcie wielobocznej półkopuły, z którego zwisają cztery rzeźbione w drewnie kotary. Nad baldachimem wznosi się wokół postaci Chrystusa wielka gloria z promieni i obłoków z uskrzydlonymi główkami aniołków. Poniżej glorii smukła figurka anioła z rozpostartymi skrzydłami, krzyżem w lewej ręce i otworzoną księgą. Ma to związek ze szczególnym kultem Krzyża świętego w zakonie dominikańskim i z relikwiami Krzyża świętego, które tu się znajdują. Po bokach ołtarza znajdują się rzeźby św. Andrzeja i św. Heleny. U samej góry w wielkim ołtarzu umieszczony jest obraz Matki Boskiej Różańcowej, nieznanego artysty z początku XVII wieku w srebrnej sukience z końca XVII wieku, który jest kopią obrazu Matki Boskiej Śnieżnej z bazyliki Santa Maria Maggiore w Rzymie. Obraz olejny o wymiarach 140 cm na 100 cm namalowany jest na lipowych deskach. Zwraca uwagę spojrzenie ciemnych oczu Madonny i świetny koloryt wizerunku.Obraz został ufundowany przez Bractwo Różańcowe.Obraz ten słynie łaskami, posiada liczne wota. Kiedyś znajdował się w bocznym ołtarzu (dziś św. Antoniego). Na zasuwie znajduje się z XVIII wieku  obraz św. Stanisława odnowiony w 1856 roku za przeora Metarda Wysockiego przez Feliksa Rybińskiego. Drugą zasuwę stanowi obraz Chrystusa Króla namalowany przez urszulankę S. Magdalenę Hekker w 1939 roku. Podstawę ołtarza stanowi antepedium rzeźbione w drewnie z 1753 roku, które ufundował Stanisław Kolczyński, chorąży sieradzki - protektor bractwa różańcowego istniejącego przy klasztorze. Do ołtarza wielkiego od strony chóru zakonnego przylega rzeźbiony w drewnie ołtarz z lat 1731 - 34, fundacji starosty sieradzkiego Jana Morsztyna, z obrazem św. Jana Kantego z 1731 roku. Jan Morsztyn pragnął  w ten sposób stworzyć specjalne miejsce do odprawiania mszy za zmarłych, a po jego śmierci również za niego samego.

 

Ołtarz św. Dominika (z lewej strony ołtarza głównego) zawiera cenny obraz św. Dominika z lilią i księgą, wzorowany jest na cudownym obrazie z Soriano w Kalabrii, posiada pięknej roboty srebrne sukienki. Na tarczy nad obrazem widzimy godło św. Dominika - gwiazdę, która według legendy miała się ukazać nad jego głową po chrzcie świętym. Pod gwiazdą lilia i palma, symbole cnot oraz godło zakonu dominikanów - szczenię z gorejącą pochodnią w paszczy, w ogniu glob ziemski. Pochodnia to symbol światła wiary, która ma oświecić cały świat. Piesek to symbol wierności. Św. Dominik (+1221) wskazał swemu zakonowi cele apostolskie: szerzenie i obronę wiary, zagrożonej przez herezję Albigensów. Bracia św. Dominika mieli strzec wiernych owiec Chrystusowych przed wilkami herezji.
Na zasuwie, zamiast obrazu św. Piotra z Werony (dziś na krużganku) - kopia Zwiastowania Guida Reniego z sygnaturą:"F. Rybiński malował w Sieradzu 1856"
U góry w ramie ośmiobocznej mały sczerniały obrazek: spotkanie św. Dominika ( w białym habicie i czarnym płaszczu) ze św. Franciszkiem z Asyżu na stopniach bazyliki lateraneńskiej w Rzymie, dokąd równocześnie przybyli święci zakonodawcy, aby starać się o zatwierdzenie swych reguł.
Posągi na szczycie to św. Michał Archanioł, św. Kazimierz, św. Zygmunt, król burgundzki  i patron Polski, męczennik z VI wieku (relikwie jego przywieziono z Akwizgranu do Płocka w 1166 roku za Bolesława Kędzierzawego).

Ołtarz św. Jacka (z prawej strony ołtarza głównego) identyczny z ołtarzem św. Dominika. Św. Jacek przedstawiony jest z puszką i figurą Matki Boskiej w ręku. Według legendy św. Jacek wyniósł Najświętszy Sakrament i figurę Matki Boskiej z płonącego kościoła dominikańskiego w Kijowie, podpalonego przez Tatarów. Za postacią Świętego, na stole - lilia, księga i różaniec. Św. Jacek (+1257), apostoł Rusi i Prusów, pierwszy dominikanin polski, był także pierwszym, który wprowadził nabożeństwo różańcowe w Polsce. Jest to nabożeństwo dominikańskie, objawione przez Matkę Boską
Św. Dominikowi. W tajemnicach różańcowych zawiera się nauka wiary, w jej punktach najbardziej zwalczanych przez albigensów.
Na zasuwie św. Barbara, męczennica z IV wieku, obraz z dawnego ołtarza tej świętej, który jeszcze w XIX wieku znajdował się w kościele. Nad obrazem św. Jacka na tarczy herb Odrowąż, godło rodowe rodziny św. Jacka. Wyżej znajduje się obraz i figura św. Jana Nepomucena, zaś po bokach posążki św. Stefana - króla Węgier i św. Jana Kantego.


Ołtarz św. Dominika

Ołtarz św. Jacka

 


Ołtarz "Adoracji Dzieciątka Jezus"

Ołtarz "Adoracji Dzieciątka Jezus". Obraz o dużej wartości artystycznej namalowany został w Bolesławcu przez Krzysztofa Fokielskiego (vel Crystoph Vogel malarz na dworze książąt saskich do 1650 r.) na zamówienie bractwa Różańcowego. Obraz namalowany został na blasze miedzianej, doskonałą techniką i o wyrazistych soczystych kolorach. Centralną część zajmuje postać Dzieciątka Jezus w srebrnej sukience. U jego stóp z lewej strony przedstawiono postacie: papieża Klemensa VIII, kardynała Jana Alberta, biskupa krakowskiego i Karola Ferdynanda biskupa wrocławskiego i płockiego a z prawej strony króla Zygmunta III Wazy z klęczącymi synami: Władysławem IV, Janem Kazimierzem w stroju polskim, i Aleksandrem Karolem.
Na zasuwie obraz św. Józefa z 1768 roku - podpisany przez Ignacego Kozubskiego.
Posągi po bokach obrazu Imienia Jezus: św. Benon biskup - żył w Niemczech w XI wieku. Czczony w Polsce jako opiekun zwierząt domowych.
Św. Apolonia Męczenniczka aleksandryjska z III wieku, której strzaskano szczęki, toteż wzywali jej wstawiennictwa cierpiący na bóle zębów.
W górnej kondygnacji ołtarza: obraz św. Anny z Matką Boską i Dzieciątkiem Jezus.
Posągi na szczycie: u samej góry św. Roch ze swoim nieodstępnym pieskiem, który przynosił chleb świętemu, gdy ten, pielęgnując zadżumionych uległ zarazie i usunął się na pustkowie. Św. Roch pochodził z Montpellier, żył w XIV wieku. Cały świat katolicki wzywał jego wstawiennictwa podczas klęsk chorób zakaźnych, które tak często nawiedzały Europę w dawnych wiekach, a miasto Sieradz szczególnie w XVII i XVIII wieku.
Na samym szczycie ołtarza dwa rzeźbione posążki: św. Tomasza z Akwinu (po stronie lewej) i św. Katarzyny aleksandryjskiej (po prawej). Rzeźbione antepedium z daru Stanisława Kolczyńskiego z lat 1753 - 1755.

 

 

 

Ołtarz św. Wincentego z Ferrary, rokokowy z rzeźbionym ażurowym zwieńczeniem, w którym znajduje się wizerunek Trójcy Świętej i aniołów. Świętego Wincentego z Ferrary zwano "Aniołem sądu", dlatego malarz umieścił na obłokach postać Chrystusa Sędziego, na którego wskazuje Święty. Prócz tego widzimy na obrazie jeszcze trzy postacie oznaczające nawróconych przez św. Wincentego grzeszników, Saracenów i Murzynów. Malowidło, choć prymitywne, odznacza się pięknym kolorytem w guście weneckim. Na zasuwie modlący się św. Tomasz z Akwinu i dwa anioły, opasujące go błękitna wstęgą. Obraz dobrego pędzla szkoły włoskiej XVIII wieku. Wśród figur świętych po bokach pierwszy po lewej stronie jest znowu św. Tomasz z Akwinu, genialny myśliciel i uczony. Ponieważ zwano go orłem i słońcem, rzeźbiarz umieścił obraz słońca na jego piersiach. Jak wiadomo, św. Tomasz jest autorem wielkiego dzieła Summy teologicznej i wielu innych dzieł teologicznych i filozoficznych, twórcą systemu filozoficznego zwanego tomizmem, który jest genialną syntezą osiągnięć myśli ludzkiej wszystkich wieków. Druga figura przedstawia św. Katarzynę sieneńską, która obrała sobie na życie doczesne koronę cierniową, a na wieczne - złotą, jak głosi legenda. Trzecia figura to św. Agnieszka z Monte Pulciano z XIV wieku, bardzo czczona przez św. Katarzynę. Trzyma baranka, godło swej patronki, świętej Męczenniczki Czwarta figura to św. Piotr z Werony, trzyma on godło swego patrona - klucz św. Piotra Apostoła.

 


Ołtarz św. Wincentego

Ołtarz Męki Pańskiej fundował około 1670 roku Marcin Łobżyński, burmistrz sieradzki, ofiarując cenne rzeźby gotyckie (drzewo polichromowane) dzieło nieznanej, może i miejscowej pracowni cechowej z XV wieku.
"Zdjęcie z Krzyża" jest zapewne środkowa częścią tryptyku, którego skrzydła zaginęły. Zachowała się za to predella z figurą Pana Jezusa w grobie - oraz w górnej części ołtarza mały posążek Pana Jezusa w cierniowej koronie. Rzeźba u samej góry ołtarza, Anioł z chustą Weroniki jest późniejsza, barokowa. Bogato rzeźbiona rama pochodzi z lat około 1730


Ołtarz Męki Pańskiej

Ołtarz "Matki Boskiej Pocieszenia" w stylu rokokowym z glorią u góry. Obraz Matki Boskiej dobrego pędzla z połowy XVII wieku. Jest tego samego typu, co w wielkim ołtarzu. Obydwa są kopiami Matki Boskiej Śnieżnej w Rzymie.  Na zasuwie obraz Matki Boskiej Niepokalanej z połowy XIX wieku (malarz Rybiński w r. 1858). Zastąpiono nim dawniejszy, już nie istniejący obraz św. Marii Magdaleny, której kult wraz z opieka nad jej sanktuarium w południowej Francji, przekazali dominikanom Andegaweni w XIII wieku. Po bokach obrazu znajdują się rzeźby św. Kazimierza królewicza, syna Kazimierza Jagiellończyka i dominikanina (prawdopodobnie Eliasza).


Ołtarz "Matki Boskiej Pocieszenia"

Ołtarz św. Antoniego (dawniej Różańca świętego), po lewej stronie łuku tęczowego) ufundował około 1750 roku Ludwik Wężyk dla Bractwa Różańcowego. Takie bractwa istniały wszędzie przy kościołach dominikańskich i wywierały wpływ dodatni nie tylko na życie religijne i moralne, ale również na życie towarzyskie miasta. Sieradzkie bractwo kwitło w XVII i XVIII wieku. Jego członkom i protektorom zawdzięcza ten kościół najcenniejsze dzieła sztuki, m.in. obraz Imienia Jezus, piękną sukienkę srebrną na obrazie Matki Boskiej Różańcowej ( a może i sam obraz) i cenne rzeźby gotyckie w ołtarzu Męki Pańskiej. W ołtarzu jest obraz św. Antoniego, wierna kopia według Murilla ( szkoła hiszpańska). Na zasuwie Matka Boska Różańcowa ze św. Dominikiem i św. Katarzyną Sieneńską - obraz z polowy XVIII wieku. Po bokach posągi: św. Dominika z symbolicznym pieskiem, niosącym pochodnię i św. Ludwika, króla Francji, który tu się znalazł jako patron fundatora, Ludwika Wężyka.
U góry obraz Opieki Matki Boskiej, ilustracja legendy: Św. Dominik w zachwyceniu oglądał niebo i świętych, ale nie ujrzał tam ani jednego ze swych braci zakonnych. Zasmucony tym zapytał Matkę Boską, gdzie oni są. Matka Boska uniosła rąbek płaszcza i Święty ujrzał ukrytych pod nim dominikanów i franciszkanów, a także członków Bractwa Różańcowego.
Po bokach obrazu u góry figury św. Wincentego z Ferrary i św. Katarzyny Sieneńskiej w cierniowej koronie i z krzyżem w ręku.
Św. Katarzyna, córka farbiarza ze Sieny w XIV wieku, nie umiała pisać, ale zasłynęła z genialnych dzieł, które dyktowała swoim sekretarzom. Jest to mistyczny "Dialog", czyli rozmowa z Bogiem i setki listów, adresowanych do różnych panujących. Listy te poruszały sprawy największej wagi dla Kościoła i dla państw Europy. Pisała m.in. do naszej Elżbiety Łokietkówny w sprawie obrony chrześcijaństwa przed Turkami i wyzwolenia Ziemi Świętej. Jej usilne, pokorne i wytrwałe starania spowodowały powrót papieża do Rzymu po 70 - letniej "niewoli awiniońskiej" papieży w Awignonie.. Św. Katarzyna znana jest także ze swoich stygmatów  i zachwyceń. Była troskliwą opiekunka chorych i więźniów. Na zasuwie obrazu Matki Boskiej Różańcowej znajduje się obecnie obraz Chrystusa Miłosiernego, kopia wykonana przez S.Vianeję Stasiak, urszulankę z klasztoru sieradzkiego.


Ołtarz św. Antoniego

Późnorenesansowa płyta nagrobna Piotra Zajączka kasztelana sieradzkiego zmarłego w 11467 roku, wmurowana w ścianę nawy głównej (obok ambony) staraniem księdza Brzezińskiego. Pierwotnie znajdowała się w posadzce kościoła. Na płycie kamiennej widnieje postać rycerza w zbroi i ogromny miecz dwuręczny przy boku. Herby żony rycerza (Prus, Ogończyk Nałęcz i Bróg), są bardzo wyraźne. Z herbów rycerza natomiast odczytać można tylko dwa: Topacz i Odrowąż albo Ogończyk. Pozostałe dwa są zupełnie zatarte. Z dosyć długiego napisu dochowało się tylko pięć wyrazów: cum uxore sua legitima Barbara, z których dowiadujemy się, że żonie rycerza na imię Barbara. Krój liter, ornament dookoła tarczy herbowej i rodzaj broni i zbroi wskazują na wiek XVI lub początek XVII - renesans.
W kruchcie kilka tablic epitafijnych ku pamięci m.in. Teresy z Podczaskich Morawskiej zm. w 1836 roku, Emilii i Ludwika Białobockich zm. w 1873 r. i Jana (zm. w 1820 r.) oraz Stefana (zm. w 1846 r.) Stawiskich.

Otoczenie Kościoła
Przed kościołem dzwonnica zaprojektowana przez arch. Jana Turowicza z Sieradza. Pierwotną, usytuowaną w linii ogrodzenia, zburzyli Niemcy. Pamiątką po cmentarzu przykościelnym jest grobowiec Michała Hieronima Rawicz de Kossacice Kosseckiego, zmarłego 1 kwietnia 1830 roku, pułkownika Wojsk Polskich, dowódcy 4 pułku Strzelców Konnych. Napis na odrestaurowanym nagrobku wymienia bitwy, w których zmarły uczestniczył (m.in. w 1809 r. - Raszyn, Grochów, Sandomierz, Kraków, 1813 - Lipsk, 1814 - Paryż) i ordery, które posiadał. Nagrobek ufundował jeden z braci zmarłego, prawdopodobnie gen. Dywizji Ksawery Kossecki, członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie i Krakowskiego Towarzystwa Naukowego. Tuż przed kościołem odchodzi w prawo, w kierunku ul. Żabiej, tzw. Zaułek Dominikański, który łączył się z istniejącym tu niegdyś Tatarczym Rynkiem.


dzwonnica